Aile Hekimlerimizin Aile Sağlığı Merkezleri (ASM) için aldıkları cari gider ödenekleri, yıllar içinde enflasyon karşısında değer kaybetmiştir. Bu durum, ASM’lerin kapanma riskiyle karşı karşıya kalmasına, hasta tarafından tercih edilmemesine ve yardımcı sağlık personeline yeterli ödeme yapılamaması nedeniyle işten çıkarmalara yol açmaktadır. Cari gider ödeneklerindeki artışlar, klasik enflasyon sepeti yerine, ASM’lerin harcama kalemlerindeki artış oranlarına göre belirlenmelidir.
Ülkemizde aile hekimliği sistemine 2004 yılında geçmeye başladı ve bu geçiş sürecini 2010 yılında tamamladı. Bu sistemde Sağlık Ocağı sisteminden farklı olarak Aile Sağlığı Merkezi’nin bütün giderleri ve çalıştırılan personelin maaşları cari gider ödeneği adi altında aile hekimlerine ödenerek bir nevi taşeron mantığı şeklinde bir kurgu ile planlama yapıldı. Bu sistem hizmet alım süreçleri ve eksikliklerin giderilmesi noktasında hem çalışan , hem de bakanlık tarafından faydası olduğunu sahada bizler gözlemledik.
İlerleyen süreçte özellikle son 5 yıl içinde bu sistem tıkanma noktası geldi. Bu hizmetin devamı sorgulanır durumda.
Neden bunu söylüyoruz şu sebeplerden bu ödenek artışı memur zammına endeksli. Yani kısaca enflasyon sepeti nasıl bir içeriği sahipse o kriterlere göre artış gerçekleşiyor. Ancak bizim sepetimiz çok farklı. Bizim sepetimizin en büyük gideri personel maaşları, elektrik, doğalgaz, kira, temizlik malzemeleri, tıbbı malzemeler ve de muayene işlemleri yapabilmemiz için gerekli olan bilgisayar gibi teknolojik aletler. Şimdi bu sepet incelediğimizde klasik enflasyon sepetinden çok farklı bir içeriğe sahip olduğumuz görüyoruz. Bu sepetin enflasyonu klasik enflasyondan çok çok daha yüksek. Özellikler son 5 yılı incelediğimizde asgari ücret artışı olsun elektrik, doğalgaz olsun kira veya tıbbı malzemeler olsun neredeyse enflasyonun 2-3 katı bir artış söz konusu.
Peki bu farklı sepetlerin artışı neye yol açıyor?
Artık Aile Sağlığı Merkezleri işletilemez ve hizmeti devam ettiremez hale gelmiştir. Önümüzdeki süreçte çalışan maliyeti karşılanamadığı için birlikte çalıştığımız binlerce personelin işsiz kalması durumu riski bulunmaktadır. Bu aynı zamanda vatandaşlarımızın kaliteli sağlık hizmeti almasında en büyük engel olacağı aşikardır. Son 5 yılı incelediğimizde sadece asgari ücret yüzde 1051, Elektrik yüzde 1215, Teknolojik aletler ve tıbbı malzemeler neredeyse yüzde 501, temizlik malzemeleri KDV artışı ile birlikte o da yüzde 501 ye yakın artış gerçekleşti. Cari gider ödeneği ise Ocak 2024 zammı sadece yüzde 49,25. Bu ödenek artık bu giderlerin artışını karşılayamaz noktasında. Bunun için biz Hekim Birliği Sendikası olarak bakanlığımıza ve yetkililere buradan seslenmek istiyoruz. Aile Sağlığı Merkezlerinin hizmet kalitesinin düşmemesi için bir an önce bu enflasyon sepeti değiştirilmeli ya da en azından bu sepete yıllar içinde eriyen oran kadar (%263) seyyanen bir zam yapılmalıdır